Statistieken over de invaliditeit van werknemers en werklozen in 2017

​

Aantal werknemers en werklozen in invaliditeit

Tussen 2013 en 2017 is het aantal invaliden toegenomen, en dit vooral bij de vrouwelijke gerechtigden. Bij de vrouwelijke werknemers kan er een gemiddelde jaarlijkse stijging met 7,49 % vastgesteld worden, ten opzichte van 4,45 % voor de mannelijke werknemers. Deze evolutie kan verklaard worden aan de hand van de volgende factoren:

• het verhogen van de pensioenleeftijd voor vrouwen
  De pensioenleeftijd voor vrouwen is geleidelijk gelijk getrokken met die van mannen en de gelijkheid is in 2009 bereikt. Dit betekent dat vrouwen langer invaliden kunnen blijven of dat ze op een meer gevorderde leeftijd in invaliditeit kunnen treden.
• De stijgende participatiegraad van vrouwen op de arbeidsmarkt
  De afgelopen jaren kon een sterke toename van de participatiegraad van vrouwen op de arbeidsmarkt worden vastgesteld, en dit ook in de oudere leeftijdscategorieën. De maatschappij evolueert meer en meer richting gezinnen met tweeverdieners waarbij zowel de man als de vrouw deelneemt aan het beroepsleven. Het aantal gerechtigden onderworpen aan de uitkeringsverzekering (en dus vatbaar om in arbeidsongeschiktheid te treden) neemt toe.
• De vergrijzing van de bevolking
  De vergrijzing van de Belgische bevolking is een feit. Bij het analyseren van de evolutie van deze bevolking per leeftijdsgroep kan er worden vastgesteld dat het aantal gerechtigden met een leeftijd tussen 50 en 59 jaar toeneemt, terwijl in de jongere leeftijdscategorieën het aantal gerechtigden eerder afneemt. Gezien de arbeidsongeschiktheid een fenomeen is dat stijgt met de leeftijd, veroorzaakt een toename van het aantal oudere gerechtigden een toename van het aantal gevallen in primaire arbeidsongeschiktheid en in invaliditeit.
• Nieuwe ziektebeelden
  Belangrijke verschuivingen vinden plaats met betrekking tot de ziektebeelden die aanleiding geven tot een periode van invaliditeit.
  Voornamelijk dankzij de vooruitgang van de geneeskunde kunnen bepaalde ziektes correct behandeld worden. Dit is onder meer het geval bij de ziektes van het hart en vaatstelsel (groep 9). Het aantal invaliden dat lijdt aan psychische stoornissen en gedragsstoornissen (groep 5) en aan ziektes van bot-spierstelsel en bindweefsel (groep 13) neemt daarentegen aanzienlijk toe. Hieromtrent kan er verwezen worden naar het feit dat steeds meer analyses het verband leggen tussen stress, de werkomstandigheden en het gebrek aan interesse voor het werk enerzijds en de arbeidsongeschiktheid anderzijds. De impact van de werkomgeving op de terugkeer naar het werk is erg belangrijk. De relaties met de collega’s, de leidinggevenden en de werksfeer in het algemeen bepalen in belangrijke mate of een gerechtigde al dan niet gemotiveerd is om een deeltijdse activiteit aan te vatten.

Een nieuwe codificatie voor de ziektegroepen is in gebruik genomen vanaf de gegevens van het dienstjaar 2017. Deze nieuwe codificatie is nauwkeuriger en omvat meer groepen dan de codificatie die voorheen werd gebruikt. Elke vergelijking van het aantal invaliden erkend in 2017 opgedeeld per ziektegroep met de cijfers van voorgaande jaren is als gevolg hiervan moeilijker geworden. Daarom is tabel 3 opgesplitst geweest in twee delen (3a en 3b) om een nieuwe reeks te beginnen vanaf de gegevens van het dienstjaar 2017.

Aanvullende studies over arbeidsongeschiktheid kunnen leiden tot een beter begrip van de factoren die aan de basis van de arbeidsongeschiktheid liggen. Het kenniscentrum arbeidsongeschiktheid heeft als doel:

• het verbeteren van de kennis rond arbeidsongeschiktheid
• het ontwikkelen van ondersteuningsinstrumenten voor de overheid
• het opbouwen van een grotere expertise aangaande de verschillende domeinen van arbeidsongeschiktheid, in samenwerking met de dienst uitkeringen

Op basis van dit verbeterde begrip zal de ondersteunende rol van de overheid in de toekomst versterkt kunnen worden.

De onderverdeling van het aantal invaliden volgens de gezinssituatie toont dat de mannelijke invaliden gelijkmatig verdeeld zijn onder de drie categorieën: “met gezinslast”, “alleenstaanden” en “samenwonenden”. Bij de vrouwelijke invaliden daarentegen ontvangt een meerderheid een uitkering als samenwonende (57,80%).

Aantal werknemers en werklozen in invaliditeit - Evolutie 2013-2017

Aantal dagen in invaliditeit, uitgekeerde bedragen en gemiddelde dagelijkse uitkering

Het aantal vergoede dagen in invaliditeit neemt de laatste jaren constant toe. Deze tendens kan voornamelijk verklaard worden door de stijging van het aantal invaliden.

De stijging van de gemiddelde dagelijkse uitkering tussen 2016 en 2017 (+2,08%) kan hoofdzakelijk verklaard worden door de maatregelen die door de overheid genomen werden in 2017 om de bedragen van de uitkeringen te herwaarderen. Het gaat hier voornamelijk over de herwaarderingen van de bedragen die toegewezen worden aan invaliden met een minimumuitkering en over de herwaardering met 2% (exclusief minima) van de uitkeringen voor gerechtigden van wie de arbeidsongeschiktheid is aangevangen in de periode van 1 januari 2011 tot en met 31 december 2011 (6 jaar ongeschiktheid). De aanpassing van de uitkeringsbedragen aan de gezondheidsindex (indexatie) op 1 juni 2017 heeft ook een rol gespeeld in deze stijging van de gemiddelde uitkering.

Werknemers en werklozen - Aantal dagen in invaliditeit, uitgekeerde bedragen en gemiddelde dagelijkse uitkering - Evolutie 2013-2017