Statistieken over de invaliditeit van werknemers en werklozen in 2015

​

Aantal werknemers en werklozen in invaliditeit

Tussen 2011 en 2015 is het aantal mensen in invaliditeit toegenomen, en dit vooral bij de vrouwen. Bij de vrouwelijke bedienden en de vrouwelijke arbeiders stellen we  respectievelijk een gemiddelde jaarlijkse stijging met 8,57%  en 7,67% vast, ten opzichte van een gemiddelde jaarlijkse toename met 4,74% voor de mannelijke bedienden en 4,78% voor de mannelijke arbeiders. Deze evolutie kan verklaard worden aan de hand van de volgende factoren:

• het verhogen van de pensioenleeftijd voor vrouwen
  De pensioenleeftijd voor vrouwen is geleidelijk gelijkgetrokken met die van mannen en de gelijkheid is in 2009 bereikt. Dit betekent dat vrouwen langer invalide kunnen blijven of dat ze op een meer gevorderde leeftijd in invaliditeit kunnen treden.
• De stijgende participatiegraad van vrouwen op de arbeidsmarkt
  De afgelopen jaren is er een sterke toename van de participatiegraad van vrouwen op de arbeidsmarkt, en dit ook in de oudere leeftijdscategorieën. De maatschappij evolueert meer en meer richting gezinnen met tweeverdieners waarbij zowel de man als de vrouw deelneemt aan het beroepsleven. Het aantal mensen onderworpen aan de uitkeringsverzekering (en dus vatbaar om in arbeidsongeschiktheid te treden) neemt toe.
• De vergrijzing van de bevolking
  De vergrijzing van de Belgische bevolking is een feit. Bij het analyseren van de evolutie van deze bevolking per leeftijdsgroep kan er worden vastgesteld dat het aantal mensen met een leeftijd tussen 50 en 59 jaar toeneemt, terwijl in de jongere leeftijdscategorieën het aantal mensen eerder afneemt. Gezien de arbeidsongeschiktheid een fenomeen is dat stijgt met de leeftijd, veroorzaakt een toename van het aantal ouderen een toename van het aantal gevallen in primaire arbeidsongeschiktheid en in invaliditeit.
• Nieuwe ziektebeelden
  Er zijn belangrijke verschuivingen bij de ziektebeelden die aanleiding geven tot een periode van invaliditeit.
  Voornamelijk dankzij de vooruitgang van de geneeskunde kunnen we bepaalde ziektes correct behandelen. Dit is onder meer het geval bij de ziektes van het hartvaatstelsel (groep 7). Het aantal invaliden dat lijdt aan psychische stoornissen (groep 5) en aan musculoskeletale aandoeningen (groep 13) neemt daarentegen aanzienlijk toe. Hieromtrent kan er verwezen worden naar het feit dat steeds meer analyses het verband leggen tussen stress, de werkomstandigheden en het gebrek aan interesse voor het werk enerzijds en de arbeidsongeschiktheid anderzijds. De impact van de werkomgeving op de terugkeer naar het werk is erg belangrijk. De relaties met de collega’s, de leidinggevenden en de werksfeer in het algemeen bepalen in belangrijke mate of een gerechtigde al dan niet gemotiveerd is om een deeltijdse activiteit aan te vatten.

Aanvullende studies met betrekking tot arbeidsongeschiktheid zouden kunnen leiden tot een beter begrip van de factoren die aan de basis van de arbeidsongeschiktheid liggen. Het opgerichte kenniscentrum in de materie arbeidsongeschiktheid heeft als doel:

• het verbeteren van de kennis rond arbeidsongeschiktheid
• het ontwikkelen van ondersteuningsinstrumenten voor de overheid
• het opbouwen van een grotere expertise in de verschillende domeinen van arbeidsongeschiktheid, in samenwerking met de Dienst uitkeringen

Op basis van dit verbeterde begrip zal de ondersteunende rol van de overheid in de toekomst versterkt kunnen worden.

De onderverdeling van het aantal mensen in invaliditeit volgens de gezinssituatie toont dat de mannelijke invaliden gelijkmatig verdeeld zijn onder de drie categorieën: “met gezinslast”, “alleenstaanden” en “samenwonenden”. Bij de vrouwelijke invaliden daarentegen ontvangt een meerderheid een uitkering als samenwonende (59,69%).

Aantal loontrekkenden en werklozen in invaliditeit - Evolutie 2011-2015

Aantal uitkeringsdagen in invaliditeit, uitgekeerde bedragen en de gemiddelde dagelijkse uitkering

Het aantal uitkeringsdagen in invaliditeit neemt de laatste jaren constant toe. Deze tendens kan voornamelijk verklaard worden door de stijging van het aantal invaliden. 
De stijging van de gemiddelde dagelijkse uitkering tussen 2014 en 2015 (+0,81%) kunnen we hoofdzakelijk verklaren door de maatregelen die de overheid nam in 2015 om de bedragen van de uitkeringen te herwaarderen. Het gaat hier over de herwaardering met 2% van de bedragen die toegewezen worden aan invaliden met een minimumuitkering en over de herwaardering met 2% (exclusief minima) van de uitkeringen voor gerechtigden van wie de arbeidsongeschiktheid is aangevangen in de periode van 1 januari 2009 tot en met 31 december 2009 (6 jaar ongeschiktheid). Deze 2 maatregelen zijn inwerking getreden op 1 september 2015.
We merken ook op dat er in de loop van 2015 geen aanpassing van de uitkeringen aan de gezondheidsindex (indexatie) was.

Werknemers en werklozen – aantal dagen invaliditeit, uitgekeerde bedragen en gemiddelde uitkeringen per dag - Evolutie 2011-2015