Antiretrovirale geneesmiddelen tegen aids: terugbetaald zodra de diagnose is gesteld en beter begeleid

2016 is het jaar waarin de vergoedingsvoorwaarden voor de antiretrovirale middelen tegen het aidsvirus (hiv) werden gewijzigd. Sinds 1 december 2016 betaalt de ziekteverzekering (verzekering voor geneeskundige verzorging) de antiretrovirale behandelingen terug zodra de diagnose ‘seropositiviteit’ is gesteld.

​Van hiv tot aids

De besmetting met het hiv-virus (humaan immunodeficiëntievirus, een retrovirus) is een infectieziekte die overgedragen wordt door een nauw en onbeschermd contact met de lichaamsvochten van een besmette persoon. Er zijn verschillende vormen van overdracht vastgesteld: langs seksuele weg, via het bloed en van moeder op kind.

Hiv is een chronische infectie die gedurende jaren asymptomatisch is. Die infectie blijft tot vandaag ongeneeslijk. Zonder een antiretrovirale behandeling zijn de prognoses zeer ongunstig en leidt de infectie onvermijdelijk tot het overlijden van de patiënt door het verworven immunodeficiëntiesyndroom (of aids, het laatste stadium van de ziekte).

Antiretrovirale geneesmiddelen: noodzakelijk om de ontwikkeling van aids tegen te gaan

Gelukkig beschikken we vandaag over efficiënte antiretrovirale geneesmiddelen die de besmette patiënten helpen. De antiretrovirale behandeling geneest de infectie niet, maar stopt de replicatie van virussen in het organisme en maakt het immuunsysteem sterker waardoor het de infecties krachtiger kan bestrijden.

Dankzij die antiretrovirale behandeling is er de laatste jaren trouwens een spectaculaire daling van het aantal aidsgevallen. Door die therapie kunnen personen die met hiv zijn besmet, verder een productief leven in goede gezondheid leiden. Bij de patiënten die een juiste behandeling krijgen en die behandeling ook nauwgezet volgen, stemt het sterftecijfer vandaag de dag bijna volledig overeen met dat van de algemene bevolking. Bij patiënten die juist zijn behandeld, vindt men in het bloed geen sporen meer terug van het virus en die patiënten zijn dus (nagenoeg) niet meer besmettelijk.

In 2015 werden 1.001 hiv-besmettingen gediagnosticeerd in België en werden 15.266 met hiv besmette patiënten medisch gevolgd. 89,4 % van die opgevolgde patiënten kregen een antiretrovirale behandeling.

Antiretrovirale geneesmiddelen: noodzakelijk zodra de diagnose is gesteld

Tot in november 2016 kregen de met hiv besmette patiënten een antiretrovirale behandeling alleen terugbetaald als ze verschillende voorwaarden vervulden, zoals de aanwezigheid van klinische manifestaties gelinkt aan de hiv-besmetting of wijzigingen in het bloed die wezen op een aantasting van de immuniteit (lymfocytengehalte CD4).

Twee wetenschappelijke studies die in 2015 en 2016 werden gepubliceerd (HPTN 052 en START), stelden dat de gezondheid en de overlevingskansen van de met hiv besmette patiënten duidelijk waren verbeterd wanneer de antiretrovirale behandeling onmiddellijk na de diagnose van seropositiviteit door het hiv-virus werd opgestart en er niet meer gewacht werd op klinische manifestaties of sporen van de infectie in het bloed. Naar aanleiding van die publicaties werden de internationale aanbevelingen aangepast.

Antiretrovirale geneesmiddelen: vroeger terugbetaald en beter begeleid

In 2016 hebben wij de vergoedingsvoorwaarden voor de antiretrovirale geneesmiddelen gewijzigd zodat ze beantwoorden aan de geactualiseerde wetenschappelijke aanbevelingen. Sinds 1 december 2016 betaalt de ziekteverzekering (verzekering voor geneeskundige verzorging) die behandelingen terug zodra de diagnose ‘seropositiviteit door hiv’ is gesteld.

Door die uitbreiding van de vergoedingsvoorwaarden voor de antiretrovirale geneesmiddelen mag men niet vergeten dat die behandelingen vanwege hun nevenwerkingen niet onschuldig zijn. Er komen overigens regelmatig nieuwe geneesmiddelen op de markt.
Om de patiënten optimale kwaliteitszorg aan te bieden, hebben wij het opportuun geacht een betere begeleiding te creëren voor die antiretrovirale behandelingen en de toegang tot de terugbetaling van die behandelingen toe te vertrouwen aan de centra die gespecialiseerd zijn in de tenlasteneming van aids. Sinds 1 december 2016 worden de antiretrovirale geneesmiddelen terugbetaald als de behandeling gestart werd door een arts-specialist die verbonden is aan een erkend aidsreferentiecentrum. Zo ook is een jaarlijks follow-upbezoek bij een van die artsen-specialisten verplicht om de toestemming te krijgen voor de verlenging van de behandeling.

Multidisciplinaire tenlasteneming in de aidsreferentiecentra

De erkende aidsreferentiecentra hebben een overeenkomst gesloten met ons, dat hun de taak toevertrouwt om de met hiv besmette patiënten een medische en geneesmiddelenbehandeling te verstrekken en een optimale psychosociale begeleiding aan te bieden.
Daarvoor beschikken ze over een multidisciplinair team dat is samengesteld uit artsen die gespecialiseerd zijn op het vlak van aids en seksueel overdraagbare aandoeningen, maar ook uit psychologen, diëtisten, verpleegkundigen en maatschappelijk werkers.

Daling van de prijs van de antiretrovirale geneesmiddelen

Onze uitgaven voor antiretrovirale geneesmiddelen bedroegen 131,97 miljoen EUR in 2015 en 142,16 miljoen EUR in 2016. Op basis van de in 2016 toegepaste prijzen zou de uitbreiding van de vergoedingsvoorwaarden voor antiretrovirale geneesmiddelen een toename met 10 % van ons budget voor die geneesmiddelen betekenen. Om die budgettaire impact te beperken gaat de maatregel gepaard met een prijsdaling van 4 % voor de antiretrovirale geneesmiddelen die zeer veel worden gebruikt tijdens een eerstelijnsbehandeling van een hiv-besmetting.