Nieuwe tool voor de analyse van medische praktijkvariaties

​

Het RIZIV publiceert een reeks van een nieuw type verslagen, beschikbaar voor iedereen: zowel sociaal verzekerden als zorgverleners. Die verslagen willen per medisch thema de verschillen identificeren op het gebied van medische praktijkvoering in de geneeskundige verstrekkingen.

Een aanzet voor een constructieve dialoog over de huidige praktijken

In 2018 heeft het RIZIV alle gegevens van 2017 verzameld met de bedoeling een nieuwe analysetool voor te stellen voor de medische praktijkvariaties. Die tool moet ervoor zorgen dat professionals hun eigen praktijkvoering in vraag kunnen stellen op basis van de vastgestelde variaties.

De nieuwe Cel Doelmatige Zorg van het RIZIV heeft in april 2019 een eerste reeks analyseverslagen gepubliceerd op de website gezondbelgie.be die betrekking hebben op een veertigtal thema's.

De vrije toegang tot deze verslagen bevordert de objectieve en openbare reflectie over deze thema's en opent een constructieve dialoog over de huidige praktijken om de toegankelijkheid, billijkheid, kwaliteit en efficiëntie van de gezondheidszorgsystemen te verbeteren. De vaststelling dat er variaties bestaan in de praktijkvoering wijst immers mogelijk op een niet-optimaal gebruik van de middelen.

Criteria om de eerste thema's te selecteren

Elk verslag focust op een bepaald medisch thema, ongeacht of dit preventief, diagnostisch of curatief is of te maken heeft met de follow-up.

De eerste thema's werden geselecteerd in functie van criteria zoals de beschikbaarheid van gegevens, de wens om zo veel mogelijk medische specialismen aan bod te laten komen, het bestaan van specifieke internationale documentatie (programma “pertinence des soins” in Frankrijk, "choosing wisely", "not to do" enz.), de omvang van de vastgestelde verschillen, de actualiteit, het eventueel achterhaalde karakter van bepaalde praktijken, het opduiken van nieuwe technieken, het bestaan van alternatieve technieken enz.

Soorten analyses en belangrijkste gegevens

Elk verslag bevat een (gestandaardiseerde) analyse (van de populatie van verzekerde Belgen) die de praktijkvariaties belicht vanuit verschillende perspectieven: geslacht, leeftijd, sociaal statuut, type van behandeling, geografisch aspect, keuze en evolutie van de technieken (zie voorbeeld op de website gezondbelgie.be).

Het verslag geeft een overzicht van de sleutelindicatoren die betrekking hebben op de gebruikspercentages en de gegenereerde uitgaven, de trends volgens soort verzekerde en de betrokken voorschrijvers en zorgverleners. Het verduidelijkt ook de statistische relevantie van de vastgestelde verschillen en trends.

Interpretatie van de vastgestelde verschillen

Dankzij literatuuronderzoek kunnen we de mogelijke oorzaken van de vastgestelde variaties van een praktijk inventariseren. Er zijn verschillende factoren die mogelijk de vastgestelde verschillen kunnen verklaren en die ofwel aan de vraag ofwel aan het aanbod gelinkt zijn:

• Verschillende factoren gelinkt aan de zorgvraag van de verzekerden kunnen bijdragen aan de verschillen, zoals de prevalentie van de ziekte, de individuele inschatting van de ernst, lokale of individuele socio-economische aspecten of de voorkeuren en verwachtingen van de patiënt. Die factoren worden door de standaardisering van de analyses wel gedeeltelijk maar nooit volledig uitgevlakt.
• Het medisch aanbod kan ook bijdragen aan de vastgestelde verschillen. De oorzaken kunnen soms aan het systeem worden toegeschreven: de medische dichtheid (van professionals, uitrusting, ziekenhuizen), het soort financiering, de kwaliteit van de professional (zijn instelling van opleiding en ervaring, de omgeving van de praktijk, de medische onduidelijkheid ten gevolge van de afwezigheid of de evolutie van de wetenschappelijke aanbevelingen).

In ieder geval werd bewust geen interpretatie toegevoegd aan de door het RIZIV gepubliceerde verslagen. Het is de bedoeling om deze vaststellingen op voorhand voor te leggen aan de professionals die het best geplaatst zijn om ze enerzijds te interpreteren en anderzijds, om mogelijke oplossingen uit te werken wanneer de vastgestelde variaties vragen opwerpen met betrekking tot de billijkheid of de kwaliteit van de behandeling van de patiënt.

Bijkomende analyses

Deze gestandaardiseerde verslagen vormen slechts een fractie van de bestaande of uitvoerbare analyses. Bijkomende analyses kunnen op aanvraag worden ingezien (financiële simulaties, statistische analyses, praktijkanalyse).

Ontwikkelingen in de toekomst

We zullen de website www.healthybelgium.be geleidelijk aanvullen met nieuwe thematische analyses (meer bepaald in functie van de vragen en voorstellen van de professionals en de overlegorganen die bezorgd worden aan de Cel Doelmatige Zorg van het RIZIV: appropriatecare@riziv-inami.fgov.be.

De analyses zullen geleidelijk aan verfijnd worden. Het is immers de bedoeling om in de toekomst ook de nodeloze herhaling van praktijken, de combinatie ervan, de follow-up van cohorten ((deel)populaties) en internationale vergelijkingen te bestuderen en om de analyses uit te breiden naar andere domeinen, zoals de consumptie van geneesmiddelen.

Meer informatie

Medische praktijkvariaties, analyse per invalshoek

Presentatievideo van de rubriek "Medische praktijkvariaties" op de site gezondbelgie.be

Bestuursovereenkomst 2016-2018 tussen de Staat en het RIZIV

Actieplan handhaving in de gezondheidszorg 2016-2017